Van New York tot Amsterdam

Wat voel je als je de tv aandoet en het eerste wat je ziet zijn smeltende ijskappen? Ik voel me dan hulpeloos. Waar denk je aan als je beseft dat Nederland deels afhankelijk is van het gas uit Rusland? Ik denk dat Nederland machteloos is. Maar ik heb mijn stem nog en die doet het uitstekend. Daarom  is JMA mee gaan doen met de People’sClimate March. Samen met 5000 andere zijn we naar het EYE gelopen. Sorry ik lieg. Ik ben gaan varen.

Oorsprong

Bill McKibben een bekende milieu activist, wie kent hem niet? Ik! Tenminste dat zei ik een maand geleden, inmiddels weet ik wel wie hij is. Dus als je hem niet kent dan ben je waarschijnlijk niet de enige. Meneer McKibben is een Amerikaanse schrijver en in 2009 heeft hij samen met andere organisaties gelijktijdige demonstraties gehouden. Een succes dat blijkt, want al snel werden deze demonstraties jaarlijks groter en groter.

Zondag 21 september deed Nederland voor het eerst mee. Samen met New York, Berlijn, Melbourne, Londen, Seoul en Parijs is er met z’n allen gemarcheerd. Verschillende organisaties, verenigingen en bedrijven deden mee. Activisten uit Rotterdam en Utrecht bijvoorbeeld waren ook aanwezig. Wat in 2009 in New York begon wordt nu mo

ndiaal gevolgd. De grootste klimaatmobilisatie is zichtbaar.

‘Duurzame’ luiheid

Het was voor mij even zoeken naar de plek waar we met de leden hebben afgesproken. De buschauffeur zette me “netjes” vier haltes te vroeg af. Lopend en half zwetend kwam ik eindelijk bij mijn lieve JMA-genoten terecht. Niels de voorzitter heeft nog netjes een bootje kunnen regelen. Ja een bootje! Rond 17:00 uur vertrokken we vanaf de Dijksgracht naar het EYE. Oud JMA-voorzitter Paulien was ook gezellig mee gaan varen.

 

De bedoeling was namelijk dat we niet lopend maar varend naar het EYE gingen. Hoewel ik erg van wandelen houd vind ik het fijn om op een andere manier te demonstreren. En stiekem ben ik wel eens lui. Met onze groene stropdassen/sjaaltjes en JMA vlaggen gingen we op varen. We waren niet de enige. Ook andere organisaties zoals Milieudefensie en WISE gingen met de boot. ‘Marcheren’ door de Amsterdamse grachten. 

United

Rond zessen komen we aan bij het EYE. De gearriveerde demonstranten staan klaar en iedereen verzamelt zich voor het podium. Een leuke host met humor en milieuvriendelijke zangers brengen de sfeer op gang. Bekende sprekers zoals de Amsterdamse wethouder laten hun stem ook horen. 

Slogans als “Het kan beter en het moet beter!”, “Ik wil graag schaatsen” en “Liever een windmolen in mijn tuin dan Poetin in mijn keuken” maakten mij aan het lachen. Ondanks het koude weer voelde ik me thuis. Het voelde goed dat ik met mensen stond die hetzelfde willen bereiken als ik. Namelijk een duurzame wereld en aandacht voor de snelle klimaatverandering. Je kan je wel hulpeloos en machteloos voelen in je eentje, maar samen... ben je sterk, hoopvol en angstloos.

Recept: Veganistisch Maleis-Indisch rijsttafeltje

Ayla houdt van Oosterse gerechten en dit keer komt ze weer met iets lekkers.
Een Maleisische/Indische gerecht die je wel een keer wilt proberen! 

Ingrediënten

- pompoen

- sperziebonen/snijbonen/lady fingers etc.

- tofu

- pandanrijst

- cocosmelk

- sesamzaad

- kerrie

- komijn

- (verse) koriander

- chili

- gember (liefst verse gemberwortel)

- zout/peper

- ketjap

Bereiding

Snij de tofu in blokjes en bak het even kort. Marineer evt in marinade van stroop/siroop/azijn/citroen met gember/komijn. Druk het vocht eruit en bak de tofu nu knapperig (eventueel een deel van de marinade later toevoegen in de pan).

Kook de rijst in de kokosmelk, enkele minuten laten doorkoken en in de pan met de melk laten nagaren (door het nagaren kan je de kooktijd verkorten en zo energie besparen)

Zet wat water op in een pan (minder millieubelastend dan met de waterkoker) en snijdt de pompoen in blokjes. Als je biologische pompoen gebruikt of hem goed wast kun je de schil ook gewoon eten. Kook het beetgaar (met wat geschilde en dungesneden gemberwortel in de pan). Breng het op smaak met peper, chili en kerrie en eventueel zout.

Roerbak de bonen tot ze gaar en knapperig zijn, meng de sesamzaadjes erdoor (deze kan je ook eerst apart even roosteren in een pan) breng op smaak met ketjap en chili.

Serveer gegarneerd met verse koriander 

Tip: voor extra oosterse sferen serveren op een bananenblad ( met bord eronder om het praktisch te houden).

Eet smakelijk !

Recept en foto door Ayla

Noten-tomatenburger met courgettespaghetti

 Alle vega-burgers die ik tot nu toe zelf gefabriceerd heb, vielen altijd als zielige brokjes uit elkaar. Dat maakt de smaak er natuurlijk niet minder op, maar jammer is het wel. Bij deze burgers bleef alles perfect in elkaar zitten! En daarbij smaken ze ook nog niet slecht. ;)

Voor 3 personen

Voor de noten-tomatenburger (4 stuks):

-75 gram rijst (of andere granen, zoals boekweit)

-75 gram cashewnoten

-Een aantal (zon)gedroogde tomaten

-1 ui

-1/2 theelepel gedroogde basilicum (maar verse is nog lekkerder)

-Een snufje nootmuskaat

-Zout en peper

-(Tarwe)bloem

-Olijfolie

Kook de rijst volgens de verpakking. Hak vervolgens de cashewnoten in kleine stukjes en fruit de ui. Doe dan alles, behalve het meel, de cashewnoten en de rijst, in een kom en roer het goed door elkaar. Mix het bij voorkeur eventjes met de staafmixer (zo wordt het deeg wat plakkeriger). Roer dan de (inmiddels gare) rijst, cashewnoten en een eetlepel bloem er doorheen. Vorm burgers van het deeg en druk ze in wat bloem. Laat dan was olie warm worden in een koekenpan en bak de burgers er een paar minuten op. Wanneer ze lekker warm zijn en een goed korstje hebben, zijn ze klaar.

Tip! In plaats van rijst kan je ook twee verkruimelde boterhammen door het deeg doen.  Dat geeft weer een hele andere structuur, die zeker niet minder lekker is!

Courgettespaghetti

Deze courgetteplakken doen een beetje denken aan spaghetti. Ik heb het recept heel simpel gelaten, omdat het zo prima bij de burger smaakt, maar je kan ook nog wat dingen toevoegen, zoals een uitje, paprika of tomatensaus. Probeer maar wat uit!

-2 courgettes

-Olijfolie 

-Een scheutje sojaroom

-1/2 theelepel gedroogde basilicum (ook hier geldt: verse is nóg lekkerder)

-Citroensap

-Zout en peper

Was de courgettes. Gebruik dan een aardappelschilmesje om ze in mooie dunne plakken te kunnen snijden. Verhit wat olijfolie in een pan, doe de rest van de ingrediënten erbij en laat het een paar minuten bakken, tot het goed warm is.

Eet smakelijk!

Recept en foto door Josje

Een kijkje achter je scherm met de festivaltour

Duurzame tin. Wie denkt daar eigenlijk over na? Dat een eilandje aan de andere kant van de wereld helemaal afgegraven wordt voor een metaal wat dient als soldeer is voor  veel mensen een compleet mysterie. Voor de mensen op het Indonesische eilandje Bangka is het echter wel de harde werkelijkheid. Daarom heeft JMA samen met Milieudefensie de festivaltour 2014 gewijd aan het verduurzamen van de tinwinning op Bangka.

Niels laadt duurzaam zijn Fairphone op. Mundial

Ik heb dit jaar de eer om Festivaltour coördinator te mogen zijn. Een paar weken geleden sprong ik na een telefoontje de golvende stroom in die de organisatie van de festivaltour was. In hele korte tijd heb ik heel veel geleerd over duurzame elektronica en hoe JMA te werk gaat. Vergaderen, roosters maken en heel veel mailtjes schrijven zijn de voornaamste taken. En dan zijn er nog de festivals zelf natuurlijk!

“Duurzaam tin? Wat is dat nou weer?”

Vraag ¨Hallo wilt u misschien tekenen voor duurzame tin?¨ ¨Tin? Wat is dat?¨ Het simpele spel van vraag, antwoord, sales pitch, en de uiteindelijke tekening van de petitie begint voor mij 95% van de tijd zo. De andere 5% van de mensen en de reacties op de vragen lopen enorm uiteen. Je hebt de 'meteen-nee-groep'. Daarnaast heb je 'ik-wil-wel-luisteren-maar-niet-tekenen-groep'. Zij vinden dat het toch niet helpt of hebben een ander aangeleerd hulpeloosheidsantwoord. Verder heb je de 'geef-maar-hier-ik-teken-wel-groep' die zonder vragen de petitie bijna uit je handen rukt en tekent zonder te weten waar voor. En als laatste heb je de 'semi-geleerd-ongeveer-milieu-bewuste-groep' die veel liever praat over hun passie voor een specifiek milieu onderwerp dan luistert naar die van jou.

Al met al is het bijzonder hoe gevarieerd de groepen zijn die tekenen. Ik heb vooral geleerd dat je al je vooroordelen het raam uit moet gooien, want vrijwel iedereen is een potentiële tekenaar.  Die nors kijkende man die heel gedecideerd langskomt tekent even snel als de blije gezinnen die met kinderen en al langs dartelen. Toch betrap ik mezelf er nog wel eens op dat ik liever afga op de vriendelijk kijkende mensen dan de nors kijkende.

Record!

Loes op recordfestival Metropolis

We hebben nu inmiddels al vier super gave festivals achter de rug en man wat waren ze stuk voor stuk een succes. Voor de tour begon hadden we ons voorgenomen om elke dag van de festivaltour 500 handtekening op te halen. Tot nu toe zijn er op elke festivaldag 700 en op metropolis zelfs 900 handtekeningen opgehaald. Dat is een record in de JMA-festivaltour-historie! Dit hebben we te danken aan onze enorm enthousiaste vrijwilligers die tot nu toe tot het uiterste zijn gegaan om met een onverwoestbare glimlach en eindeloos geduld dag na dag handtekeningen in te zamelen voor duurzame tin.

Ik weet nu wat er achter mijn scherm schuilt

Aan het begin van de festival tour had ik nog geen idee van hoe en wat. Een paar maanden later heb ik enorm veel geleerd en vind ik onderdeel zijn van deze festivaltour een van de gaafste dingen om te doen. Tijdens het zijn van Festivaltour coördinator kom ik mijn zwaktes tegen, leer ik elke keer meer over milieudefensie en JMA, tin en Bangka, organiseren en coördineren. Ondanks dat het af en toe zwaar is maken de festivals, de vrijwilligers en de organisatie deze tour het meer dan waard.

Heb jij de petitie niet getekend op een van de festivals? Het kan ook online via www.watschuilterachterjescherm.nl

Festivaltour helden van Metropolis. Helemaal rechts, Bas.

Groetjes, Bas

Een heldere duik in de kledingindustrie

Water. Het is voor ons zoiets vanzelfsprekends dat je misschien niet stilstaat bij hoeveel water je dagelijks verbruikt. Niet alleen voor je dagelijkse thee of wc-bezoek heb je water nodig, ook als je kleding koopt verbruik je water. Dat zie je niet, maar om je kleding te maken is veel water verbruikt. Voor één onderbroek al wel 700 liter. In deze blog kom je precies te weten hoe het zit.

De campagne voor duurzame kleding

Om hoeveel gaat het?

In totaal verbruikt de katoenteelt jaarlijks 256.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000 liter water. Dat spreek je uit als 256 quintiljoen. Ik kan me er maar moeilijk een voorstelling van maken. In Nederland dragen we hier behoorlijk aan bij; ons kleine landje importeert jaarlijks 2,9 quintiljoen liter.

Hoeveel water zit er in mijn kleding?

Dat is lastig om precies te zeggen. Een belangrijke factor is waar het katoen is geteeld. Op nummer 1 staat het warme droge India met 21.500 liter per kilo. Gemiddeld is 10.000 liter water nodig om één kilo katoen te produceren. Dat betekent dat er gemiddeld 2.700 liter water in je T-shirt zit en 700 liter in je boxershort.

Waar komt al dat water vandaan?

In de katoenteelt bestaan drie soorten water. Je hebt groen water, dat is regenwater dat door de katoenplanten wordt opgenomen. Daarnaast heb je blauw water, dat is oppervlaktewater uit omliggende sloten, meren en rivieren dat wordt gebruikt voor het besproeien van de katoenvelden en voor de natte processen in de verdere kledingproductie. Tenslotte heb je grijs water, dat is industrieel afvalwater. Het totaal van deze drie soorten is de zogenaamde watervoetafdruk van jouw kleding.

Wat is het effect van al dat waterverbruik?

Aralmeer 2000

Dat een katoenplantje veel water nodig heeft is nog tot daar aan toe, maar het probleem zit hem in het feit dat er gemiddeld 42 procent blauw water nodig is. Dat water moet dus - met een duur woord - geïrrigeerd worden uit omliggend oppervlaktewater en daar gaat het mis.
Het meest sprekende voorbeeld is het Aralmeer in Oezbekistan. Dat gigantische meer droogte zo goed als op doordat het water gebruikt werd om katoenvelden mee te besproeien. Dit had dramatische consequenties voor het lokale klimaat en de bevolking. Alle pesticiden, kunstmest en ontbladeringsmiddelen hebben de bodem en het water ernstig vervuild. Wat over is gebleven is een dorre vlakte bedekt met giftig zout. Dit zout veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen als keelkanker en tyfus bij de bewoners van het gebied. Daarnaast heeft het slinken van het meer geleid tot veranderingen in het lokale klimaat en een afname van de visvangst.

Wat zijn de alternatieven?

Aralmeer 2013

Hennep, brandnetel en bamboe kom je overal op internet tegen als duurzaam alternatief voor katoen. Hoewel ze vele malen minder water en pesticiden nodig hebben om te groeien, is transparantie in het productieproces ver te zoeken. Zo heb je chemicaliën (viscose) nodig om van hard bamboe zachte kleding te maken. Vragen als hoe met deze chemicaliën wordt omgegaan en of de arbeiders beschermt blijven van deze bijtende stoffen worden niet beantwoord. Veel potentie dus voor de toekomst, maar nu nog even niet.

Is het dan helemaal hopeloos?

Het antwoord is: nee niet helemaal. Na lang zoeken kwam ik tot het beste alternatief van dit moment: 'rainfed' geteelde bio-katoen met GOTS keurmerk. Een hele mond vol voor drie simpele stappen:

1. Bio-katoen
   Biologisch katoen wil zeggen dat het katoenplantje geen of alleen natuurlijke bestrijdingsmiddelen krijgt, zoals knoflook en geurstoffen die schadelijke insecten wegjagen. Daarnaast wordt bij de teelt van biologisch-katoen uitputting van de grond tegen gegaan door de katoenteelt af te wisselen met granen- en peulvruchtenteelt.
2. Rainfed
   Wanneer je katoen teelt in een vochtiger klimaat heb je minder irrigatiewater nodig, dat spreekt voor zich. Zo valt tot een kwart te besparen ten opzichte van het wereldgemiddelde en wel tot 70 procent water te besparen in vergelijking met landen als India. Dat heeft minder impact op de waterstand in een gebied, en daarmee ook minder effect op de natuur om de katoenplantages heen en de beschikbaarheid van zoet drinkwater voor de lokale bevolking.
3. GOTS-gecertificeerd
   GOTS staat voor de Global Organic Textile Standard. Kleding met dit keurmerk biedt je de zekerheid dat het zonder slavenarbeid en gevaarlijke chemicaliën is gemaakt – van katoenplant tot T-shirt. Wel zo prettig, toch?!

Waar koop ik dat dan?

We hebben het je makkelijk gemaakt! Op www.underwearrun.nl vind je een overzicht van verantwoorde merken en winkels.

Daarom rennen we in ondergoed

Er valt nog veel te verbeteren in de kledingindustrie, zeker wat betreft waterverbruik. Het wordt tijd dat we in gaan zien dat water een schaars goed is. Met de Underwear Run willen we laten zien dat het anders kan en proberen we consumenten en bedrijfsleven te inspireren hun visie op kleding en mode te veranderen. Consumenten hebben veel macht, maar het is het bedrijfsleven dat uiteindelijk actie moet ondernemen. Laten we ze een handje helpen door het goede voorbeeld te geven.

Groetjes, Niels
voorzitter JMA

Je bent een echte held als ...

je alle boeven hebt geveld!

Ik hoor je denken: 'Hè? Waar gaat dit dan over?!'. Dat dachten wij ook vannacht, maar ik zal bij het begin beginnen, dan wordt het vanzelf duidelijk.

Hoe de avond begon...

Een aantal maanden geleden startte Pink het project Jonge helden top 10 op. Hiervoor kon worden ingeschreven als jonge held. Zo gezegd zo gedaan, en Niels werd ingeschreven als jonge held. Weet je de mooie Facebook-posts nog die langskwamen?

Ondertussen is het eerste succesje geboekt: Niels zit in de top 10! Dat is hartstikke leuk, maar natuurlijk willen we meer. Daarom moest er worden gebrainstormd over een project, waarmee wij de top 10 gaan bestormen. Gisteravond was weer zo'n avond waarop tot in de late uurtjes de toffe ideeën en al ons enthousiasme over tafel vlogen. Oh, wat we bedacht hebben? Daar kan ik nog niet zoveel over zeggen. Binnenkort volgt er meer over het idee.

Maar de boeven dan?

Ja, die boeven. Toen we 's avonds laat moe gebrainstormd waren en op weg wilden gaan naar huis, liepen we tegen een probleem aan. Het alarm wilde niet aan gaan, er stond nog een deur open. Na het pand te hebben gecheckt, en gecheckt, en gecheckt, wisten wij niet meer wat er aan de hand kon zijn. Volledig ten einde raad hebben wij toen de huismeester van het pand gebeld. Die wist ons te vertellen dat er nog een nooduitgang was.
Daar gingen we, op pad naar de mysterieuze nooduitgang. Al snel kwamen we tot de ontdekking dat het inderdaad die deur was die open stond. Dat betekende dus dat er iemand in het pand kon zijn...

Foto: The open door by La Duque 

Op jacht!

Tijd om op jacht te gaan. Niels met de huismeester aan de telefoon voorop, gevolgd door mij en beneden stond Loes als trouwe back-up. Stel je voor dat er iets mis zou gaan?
Langzaam slopen we naar boven en checkte we de deuren. Op de eerste verdieping was er niets aan de hand. Verder naar boven, de tweede verdieping: ook hier waren de deuren netjes dicht en niets verdachts te zijn. Alleen de laatste verdieping nog. Ook hier hebben we geen boef kunnen vinden, zelfs niet verstopt tussen alle planken die er opgeslagen staan.

Opgelucht liepen we terug naar beneden, niets gevonden! Waarna er nog één obstakel bleek te zijn: de meterkast. Na een keer diep adem halen, hebben we de deur opengetrokken. Gelukkig bleek ook hier niemand verstopt te zitten.
Het idee van een superheld in het pand heeft de boeven vast afgeschrikt. Na alles te hebben afgesloten was het dan eindelijk tijd om op weg naar huis te gaan. Eind goed al goed! :-)

Duurzaam de zeeën veroveren op de Tres Hombres

Het klinkt als een sprookje: Zeilend de oceaan trotseren om biologische rum en chocolade op te halen uit de Caraïben. Voor de zeehelden van zeilschip de Tres Hombres is dit de dagelijkse werkelijkheid. Door hun goederen co2-neutraal te vervoeren laten ze zien dat duurzame scheepvaart mogelijk is. Ik ging aan boord en waande me in een wereld tussen verleden en toekomst...

Met paard en wagen naar de chocoladefabriek

Als ik van de veerpond de NDSM-werf oploop zie ik hem al liggen: Een houten tweemaster die oogt alsof hij zo uit een geschiedenisboek komt. Toch is dit schip pas sinds 2009 in de vaart. Het 32 meter lange schip biedt plaats aan vijf bemanningsleden en tien trainees. Tijdens mijn bezoek ligt de Tres Hombres voor een weekje in Amsterdam, waar de cacaobalen worden gelost en door vrijwilligers met bakfietsen, paard en wagen en elektrisch vervoer naar de chocoladefabriek wordt gebracht.

16 grootste schepen net zo vervuilend als alle auto's ter wereld

Aan boord word ik verwelkomd met een stukje chocolade en ontmoet ik Rick, die me een rondleiding geeft. Op het voordek komen we Dana tegen. Zij is verantwoordelijk voor de bevrachting van het schip. Enthousiast vertelt ze over de missie van de Tres Hombres: de zeilende handelsvaart weer leven in blazen. Dat is volgens haar hard nodig, want de feiten liegen er niet om: zo zijn de 16 grootste vrachtschepen net zo vervuilend als alle auto's ter wereld, en stoot het scheepsverkeer twee keer zoveel co2 uit als het vliegverkeer.

De wind is gratis

Ik schrik van deze getallen, maar Dana is optimistisch. Fair Transport, het bedrijf achter de Tres Hombres, is bezig om ecoliners te ontwikkelen die 50% minder brandstof verbruiken. Dit zijn hybride cargoschepen, die zowel zeilen als een motor hebben. Volgens Dana is dit 'the next step' in de scheepvaart, en een hele logische ook. De Tres Hombres is dan ook het boegbeeld van Fair Transport.

Alles met de hand

Terwijl ik met Dana sta te praten, klinkt er af en toe van boven “Beetje zakken!” We lopen verder, en ik gluur wie er nou eigenlijk boven in de mast hangt. Hij blijkt Amaury te heten, een Belg met woest haar, een baard, bootlaarzen, een grote wollen trui en een veeg teer op zijn neus. Hij is teer op de stalen kabels aan het smeren, zodat ze niet gaan roesten. Hier wordt alles nog ouderwets met de hand gedaan, waardoor de Tres Hombres weinig energie verbruikt. Zonnepanelen, windmoletjes en een schroef die achter het schip aan wordt gesleept tijdens het varen wekken de nodige stroom op.

Amaury hangt in de mast
om de stalen kabels te teren

Een langzame revolutie Na een kijkje in het ruim ontmoeten we kapitein Lammert. Hij schenkt ons wat rum in, en vertelt vol passie over de Tres Hombres producten.

"We werken aan een stukje bewustzijn; overal waar we komen vertellen we ons verhaal. En we zijn niet de enigen, dat doen jullie ook."

"Wil je nog in de mast klimmen?"

Na twee uur op het schip moet ik echt weg, maar eigenlijk wil ik helemaal niet. Als ik toch maar gedag zeg, roept Rick vanuit het ruim: "Wil je niet nog in de mast klimmen?" Ik beloof hem dat ik dat zeker eens zal doen, maar dan op zee, want een ding weet ik zeker: Ook ik wil zeeheld worden bij de Tres Hombres.

Ahoy,
Annemiek


Tekst en foto's door Annemiek Schravesande

Meer weten over deze helden? Klik hieronder de foto's en ga voor meer informatie naar de website van de Tres Hombres of naar hun Facebookpagina.

Kapitein Lammert vertelt
vol passie over de rum

Aantekeningen maken
in het ruim

De grote mast

Een nagelbank

Het teren van de kabels

Mag ik een foto maken van je handen?
Ze zijn zo mooi vies :)

Tres Hombres rum