In april even geen vlees

Het is vandaag 1 april en dat betekent dat de vegan challenge weer van start gaat. Team FoodForward houdt wel van een uitdaging en zet zich deze maand dan ook hard in om een maand lang zoveel mogelijk te leven zonder vlees, melk, eieren of andere dierlijke producten. Om het spits goed af te bijten, organiseerden Haagse studenten gister een tof event waarbij deelnemers hun enthousiasme konden uitten en veganisten hun ervaringen konden delen. Ik was hierbij aanwezig en deel graag een aantal wijsheden met jullie.

Veganist worden kost tijd
Alhoewel ik wel eens verhalen heb gehoord van mensen die overnight veganistisch zijn geworden – hoe kan dat ook anders na het kijken van documentaires zoals Earthlings – is dat voor de meeste mensen niet vanzelf sprekend. Op het event werd duidelijk dat je niet veganistisch word in een dag, maar dat dat vaak maanden tot jaren kan kosten. Het is een proces waarbij je onder andere je eetpatroon compleet zal moeten veranderen en daarbij komen veel sociale struggles kijken. De vegan challenge geeft jou dan ook de mogelijkheid om zoveel mogelijk (in plaats van volledig) veganistisch te eten, omdat elk beetje een stap is in de goede richting. Een student wees ons erop dat je dan ook niet teleurgesteld in jezelf moet zijn als het soms even niet zal lukken deze maand. Het gaat erom dat je het probeert en inziet hoe makkelijk veganistisch eten eigenlijk wel niet kan zijn.

Veganistisch eten makkelijk, wat zeg je me nou?
Veganistisch eten is makkelijk, ondanks dat het sociaal gezien soms een enorme struggle kan zijn. Aan de keuzes in de supermarkt ligt het echter niet. Voor alle je favoriete dierlijke producten zijn wel vervangingen te vinden. Plantaardige melk is ondertussen in alle varianten te verkrijgen: van soja tot havermelk. Die laatste kun je zelf heel makkelijk maken, zoals werd gedemonstreerd. Ook veganistische burgers zijn steeds vaker in de schappen te vinden. En wat dacht je van veganistische “cheese”cake? Ik kan je zeggen dat het geweldig smaakt. En weet je wat? Het is nog gezonder ook.

De voordelen
Het is dus niet moeilijk en zoals ik je net al vertelde schijnt het ook nog gezonder voor je te zijn. Als dit voor jou niet genoeg redenen zijn, denk dan eens na over de verbouwing van plantaardige producten in tegenstelling tot dierlijke producten. De uitstoot van CO2 is voor plantaardige producten, zoals peulvruchten, noten en tofu, aanzienlijk lager dan voor dierlijke producten, zoals vlees, maar ook kaas. En ben je bang dat je niet genoeg voedingstoffen binnenkrijgt, zoals bijvoorbeeld eiwitten? Maak je geen zorgen: peulvruchten, noten en rijst kunnen je prima voorzien van deze voedingsstof.

Dus gewoon even knallen deze maand
Na deze informatieve middag weet ik zeker dat ik en de rest van het team deze maand hard ons best zullen gaan doen om zoveel mogelijk veganistisch te eten. Mocht jij ook mee doen, dan wens ik je namens team FoodForward heel veel succes. En houd in je achterhoofd: jouw bijdrage maakt het verschil, hoe klein of groot deze ook is. You can do it!

Laura, teamcoördinator Food Forward van JMA

Kipkluiven

Alweer bijna een jaar werk ik voor JMA als projectleider Green Canteen.

Dit project moet middelbare scholieren bewuster maken van verantwoord eten, en daarmee duurzaamheid in het algemeen.

Leerlingen gaan hun eigen schoolkantine onder de loep nemen en gaan uitgebreid onderzoeken waar hun eten vandaan komt en of dit eigenlijk wel zo goed is. Naast dit onderzoek gaan ze in discussie over duurzaam voedsel met anderen, houden ze interviews en gaan zij een plan maken van hoe het aanbod in de kantine beter zou kunnen worden. Inmiddels zijn er al heel wat klassen onder mijn begeleiding met Green Canteen aan de slag gegaan. En hoewel ik overtuigd ben van de inhoud van mijn lespakket en het belang van de thematiek, popt in mijn omgeving én in mijn eigen hoofd steeds vaker de vraag op: een hele klas vol middelbare scholieren bewust maken van verantwoord eten, is dat niet een zware kluif?

Afgelopen weekend werd mijn vermoeden bevestigd. Met een aantal mensen ging ik eten bij een hip Amsterdams restaurant waar vooral kip op het menu staat. Biologische kip, dat wel. Biologische kippen die langzaam zijn “opgekweekt” op een kleinschalig boerenbedrijfje in Brabant zelfs, zo stond uitgebreid vermeld op de menukaart. Ook het twaalfjarige nichtje van mijn vriend was van de partij. Ze nam een flinke hap van haar kip, las hardop de uitleg over de kippen op de menukaart en sprak daarna onbeschaamd: “weet je wát pas lekker is? Kentucky Fried Chicken! Dat zou ik elke dag wel kunnen eten”. Uiteraard volgde er een bescheiden preek van mijn kant over de bio-industrie, dierenwelzijn, sojaproblematiek en vleesconsumptie in het algemeen. Het was even stil aan de andere kant van de tafel. Tot ze vlug van onderwerp veranderde en zich tot haar moeder wendde met de vraag of ze dit jaar dan alsjeblieft een bontjas mocht. Maar dan wel een echte. “Nepbont is lelijk”, namelijk.

Natuurlijk hebben dit soort uitspraken deels met de leeftijd te maken. Een gemiddelde middelbare scholier is nu eenmaal gevoelig voor populair zijn, meedoen met de rest, groepsdruk. Daarbij kan je misschien ook niet helemaal verwachten dat een twaalfjarige zich ten volste bewust is van allerhande wanpraktijken in de voedselindustrie. Dat is nu juist waarom een project als Green Canteen zo belangrijk is. Juist om deze groep bewuster te maken, te betrekken bij wat ze nu eigenlijk eten en om ze een duidelijk alternatief geven. Dit natuurlijk niet door ze een vage preek te geven aan de eettafel op zondagavond, maar door een interactief lespakket aan te bieden, waarin de leerlingen zelf aan de slag gaan en er zo zelf achter komen wat zich afspeelt in voedselland en misschien belangrijker nog: welk verschil zij hierin kunnen maken – soms zelfs met hele kleine keuzes. Immers, middelbare scholieren van nu, zijn de consumenten van de toekomst!

En een kleine opsteker voor mij: er valt in ieder geval een groot terrein te winnen!

Michaela Smits

Young Friends of the Earth series: Germany

JMA is onderdeel van Young Friends of the Earth The Europe en dat betekent een groot netwerk, vol met geweldige jonge mensen met een hart voor de zaak. Wij zien iedereen elk jaar weer tijdens het zomerkamp, de conferentie rondom COP en acties op Europees niveau. Wij zijn hartstikke blij met zoveel jonge activisten en hun acties dat we daarom in de komende tijd langs elke Young FoE groep gaan met een blog over hun land, de jongerenparticipatie rondom klimaat en wat zij van JMA en van het 25 jarige bestaan vinden. In 2017 gaan wij het zomerkamp van Young FoEE organiseren. Hou onze Facebook pagina in de gaten voor de nieuwste ontwikkelingen.

De Europese serie werd afgetrapt door Schotland en nu gaan we verder met Duitsland.

Hallo, my name is Andreas and I'm part of BUNDjugend, the German member group of the Young Friends of the Earth network. BUNDjugend was formed in 1984 as the independent youth organization of BUND. All members of BUND, who are younger than 27 are also members of BUNDjugend. Currently there are about 85,000 young people organized in a variety of groups and structures; from local groups in cities and municipalities to the Länder (states) level to the federal level. Together with seven other activists, I'm a member of the board on federal level.

As diverse as the different levels are and as different as people from 0 to 27 are, our activities have to cover a wide range of interests. We have kids groups, who go outdoors to experience the joy of a natural environment and educate themselves about nature protection. We organise camps, travels and international exchange projects. And of course we are political activists: we do campaigns, actions and cooperate with other youth organizations like other environmental and social groups, youth unions and parties. As the federal board our function is to have an overview over all the activities, connect to other groups, organise protest and rallies, write position papers, build capacity in our structures, educate ourself about sustainability and all the other stuff, that makes activism exciting.

At the moment our main focus is on topics around climate change, how the world could deal with it in equitable and just way and what the outcome of the Paris Climate Summit means. Food and agriculture is always an important issue to us as it affects equally people, the environment and biodiversity; every year we are the loudest and most colourful group on the “We are fed up!”-march, where about 20,000 farmers, bee keepers, environmentalists, and free trade critics march for sustainable agriculture. And of course TTIP and CETA are a very important part of our work. Last October 250,000 people from all over Germany came to Berlin to protest for fair trade and against free trade agreements. BUNDjugend formed there a block with other youth environmentalist groups and young unionists. We also work a lot on sustainable economics, degrowth and education for sustainable development and gained high profile in those fields across the German political landscape.

Over 1 million refugees came to Germany in 2015. Together with other civil society organizations, BUNDjugend wants to open the heart of German society and our own organization for migrants and refugees to participate in. Given a political situation, where populist and nationalist parties gain ¼ of the votes in regions and even majorities in some places, we see it as our obligation to speak out against racism, sexism and other right wing tendencies.

My main topic is climate justice. I went with Young Friends of the Earth at to the Climate Summit in Paris in December and met a lot of inspiring people from across the network and allies from all over the world, including the big network event on December 11th, where thousands of FoE-people and hundreds of Young Friends came together. At Lima in Brussels, where we followed the climate negotiations in 2014, I joined YFoEE's Climate Justice Working Group and went with them to the training event in Ireland and also the summer camp in Brittany. You might not see me at the pictures of those events, but that is because I'm making them. I'm part of BUNDjugend's working group on climate and energy, which we formed at the climate negotiation intersessionals in Bonn. I also work a lot on BUNDjugend's campaign strategy, build capacity for campaigns in our organization and plan a pilot-campaign for the second half of 2016.

For JMA's 25th birthday BUNDjugend wishes you all the people, power and action that make YFoE the wonderful and inspiring network it is. Keep up your awesome work and see you in Europe!

On behalf of BUNDjugend

Andreas Link

Biodiversiteit en milieuesthetiek. Waarom ik actief betrokken ben bij de klimaatbeweging

Biodiversiteit en milieuesthetiek.

Waarom ik actief betrokken ben bij de klimaatbeweging

Zo'n zes jaar geleden fietste ik op de vroege morgen door Leiden. Ik had om 9.00 uur college - een wat lastige tijd voor een jonge student - en ik had haast. Midden op de weg stond een grote meeuw die mij de weg versperde. Ik fietste gewoon rechtdoor met dezelfde vaart en op het laatste moment vloog de meeuw weg, zodat hij net niet geraakt werd door mijn voorwiel. Ik vervloekte het beest en was van mening dat die lelijke meeuwen voor mij uit de weg zouden moeten gaan. Het was toch zeker mijn fietspad?

Maar een paar seconden later besefte ik me dat het fietspad eigenlijk helemaal van niemand is.. Het is eenvoudigweg een stuk grond waarop mensen toevallig stenen hebben gelegd, om het vervolgens een fietspad te noemen en er voor mensen geldende regels aan te verbinden. De mens heeft toevallig afgesproken dat er fietsers mogen vertoeven, maar het is niet meer dan een stukje aarde, waar meerdere organismen aanspraak op willen maken.

Een meeuw probeert te overleven. Op het strand. Op de daken van huizen. Op door mensen geplaveide wegen. Voor zo'n meeuw maakt het geen verschil: hij leeft eenvoudigweg ergens op aarde. Vertoeft daar waar hij eten kan vinden. Wie zijn wij mensen om ons een stuk land compleet toe te eigenen waar wij toevallig stenen op hebben gelegd? Huizen, kantoorpanden, wegen, de lucht, landbouwgrond, kanalen.. Wij bouwen, wij grijpen in, wij veranderen het landschap. Maar betekent dat ook dat wij ons het alleenrecht toe-eigenen op al die stukken land, die door ons gecultiveerd zijn? Ik vind van niet.. Ik vind dat er een balans moet bestaan tussen de natuur en de mens. Een balans die al jaren ernstig verstoord is, vooral vanaf het midden van de achttiende eeuw.

De natuurlijke balans waar ik het hier over heb valt samen met het begrip biodiversiteit. Biodiversiteit is de variatie in levende organismen, waarin die verschillende organismen elkaar op grotere schaal in leven houden. Planten, dieren, micro-organismen en de niet-levende natuur vormen een natuurlijk balans. Wanneer de natuur 'met rust' gelaten wordt is er sprake van een zichzelf in stand houdend ecosystemen van leven. Voordat de homo sapiens de aarde koloniseerde bestond die balans er. Af en toe stierf er wel een bepaalde vorm van leven uit. Maar dat zorgde altijd weer voor een nieuwe balans. Op dit moment zijn wij, de mensen, de balans ernstig aan het verstoren. We bedreigen diersoorten en planten, laten ze zelfs op grote schaal en in rap tempo uitsterven. De planeet als geheel is ook het slachtoffer. Maar ook wij zelf, als deel van het wereldwijde netwerk van ecosystemen.

De natuur geeft ons voedsel, hout en bouwstoffen. De middelen om ons te kleden, en energie om onszelf te voeden en onze technologie draaiende te houden. Wij ademen de zuurstof die bomen uitstoten. Wij halen de bouwstoffen voor ons lichaam uit planten en dieren. En wij gebruiken fossiele brandstoffen om onze geavanceerde voertuigen mee aan te drijven. Dit zou geen probleem moeten zijn.. De mens is immers ook een biologisch wezen, die zijn natuurlijke plek inneemt in de voedselketen. Het is echter wel een probleem, omdat we met zo belachelijk veel zijn, en op zo'n grote schaal schadelijke stoffen gebruiken.  

Biologen vertellen ons dat de homo sapiens, als biologisch wezen van ca. 50 tot 80 kilogram, in evenwicht met de natuur zou kunnen leven als we met ongeveer 10 miljoen mensen zouden zijn. Feit is echter dat we zó slim zijn dat wij onze soort verder en verder hebben kunnen uitbreiden. In vergelijking met 1750 is het aantal mensen op aarde maar liefst 10 keer (!) toegenomen, van 791 miljoen tot ca. 7 miljard. We blijven langer leven en weten steeds meer monden te voeden.

Daarbij komt dat we bossen kappen, waardoor verwoestijning optreedt, wat een verlies aan biodiversiteit met zich meebrengt. Tevens komt er daardoor koolstof vrij, die opgeslagen was in de bomen. Die vermengt zich na de kap met de zuurstof in de lucht, zodat onnatuurlijk grote hoeveelheden CO2 in de atmosfeer terecht komen. Dit zorgt op zijn beurt voor opwarming voor de aarde, waardoor ijs smelt en waterniveaus stijging, wat weer een bedreiging vormt voor mens en dier. Ook vernietigen we koraalriffen, maken we ons schuldig aan overbevissing, en verbranden we fossiele brandstoffen voor ons vervoer en voor onze voeding. Zo kan ik nog wel even doorgaan..

Al deze grootschalige menselijke ingrepen in de natuur beïnvloeden elkaar, waardoor een soort cirkel van destructie ontstaat. De Gaia Theorie van James Lovelock, een onafhankelijke wetenschapper en natuurbeschermer, houdt in dat verstoringen in het ene ecosystem, ook andere ecosystemen beïnvloeden, wat wereldwijde gevolgen heeft. We vernietigen niet alleen plant- en diersoorten, en daarmee de aarde. We vernietigen daarmee ook de basis voor het menselijk leven.

Wat is hiervoor de oplossing? De wat controversiële environmentalistische school genaamd Deep Ecology zou willen pleiten voor een sterke reductie van het aantal mensen op aarde. De populatie moet slinken, zodat de natuur weer ruimte krijgt. Mensen zijn in de visie van de deep ecologists het probleem en zijn ondergeschikt aan de natuur.

Ik zelf wil niet mee gaan in deze denkwijze. Naar mijn mening kan er heel veel bereikt worden als we meer op zoek gaan naar een evenwicht, ook al zijn we met zoveel mensen. Het vooruitzicht van vele wetenschappers is dat de wereldpopulatie zal stijgen tot ongeveer 10 miljard mensen. Dat is een enorme hoeveelheid, maar de verwachting is dat de bevolkingstoename vanaf dat punt af zal remmen. We zullen een balans moeten vinden met de natuur terwijl er 10 miljard mensen op aarde leven, in plaats van met de 10 miljoen waarmee de homo sapiens 'natuurlijkerwijze' - in vergelijking met andere diersoorten van ons gewicht - op aarde zou kunnen zijn.

Op de technische details van hoe we die balans zouden kunnen bereiken wil ik nu niet al te diep ingaan. Het is helder dat we naar een circulaire economie moeten gaan. Dat we minder vlees en vis zullen gaan consumeren, en minder plastic en chemicaliën in de natuur zullen moeten gaan dumpen. Een radicale omslag van eindige naar duurzame energiebronnen staat daarbij hoog op de prioriteitenlijst. Maar die verandering kan er pas komen als we de basis aanpakken. En die basis vinden we in de esthetiek.

Wij mensen zijn biologische wezens. Wij maken deel uit van ecosystemen. Wij zijn eenvoudigweg een onderdeel van de voedselketen. Dat wij die voedselketen zijn gaan beheersen, dat we erboven uitgestegen zijn, betekend nog niet dat we op de lange termijn ons eigen voortbestaan in de hand hebben! Dat hebben we alleen als we ons beseffen wat wij in onze kern zijn: een onderdeel van de natuur.

Mensen proberen alles om zich heen altijd te rationaliseren. De hierboven uiteengezette observaties zijn vooral gebaseerd op de feiten die wetenschappers boven tafel hebben gehaald. Meningen zetten we kracht bij met zulke harde feiten. Verklaringen voor het klimaatprobleem komen voort uit empirische onderzoeken. Maar als ik eerlijk ben tegenover mezelf, is het een gevoel dat mij zo begaan maakt met de wereld om me heen. Ik voel me onderdeel van de natuur. Deel van een ecosysteem. En daarmee ook enigszins verantwoordelijk voor mijn omgeving. Dat is de reden dat ik actief ben bij de klimaatbeweging!

Ik kan me niet voorstellen dat er mensen zijn die dit gevoel niet hebben. Bij de een zal het meer op de voorgrond staan dan bij de ander, maar wie kan er nou niet genieten en tot rust komen van een mooie wandelingen in de natuur? Heeft niet iedereen tenminste één keer per jaar de neiging om de zon en bergen op te zoeken? Wie geniet er niet van het opsnuiven van frisse berglucht, van de geur van dennenbomen in een regenachtig woud, of een zonsondergang aan zee? Wie houdt er nou niet van wilde dieren in de natuur, die in perfecte balans met hun omgeving leven? Wie voelt zich niet schuldig als hij per ongeluk een levend wezen aanrijdt. Zoals een kat, of zelfs een rat of een meeuw?

Laten we teruggaan naar dit gevoel van eenheid met de natuur! Laten we met ons allen tot het inzicht komen dat wij één moeten zijn met onze leefomgeving. Kunstenaars speelden hierop in tijdens de periode van de Romantiek. Filosofen van weleer, zoals Plato, Spinoza en Schelling, wezen ons op de nietigheid van de mens in de natuur, en op de genialiteit en intelligente samenhang van het bestaan en het leven als geheel. Pas wanneer wij ons beseffen dat we slechts een onderdeel zijn van de natuur.. Dat we onze eigen, natuurlijke leefomgeving aan het uitputten zijn en als we dichter bij ons zelf als biologisch wezen komen te staan.. Dán kan er echt een verandering plaatsvinden. Het is de esthetiek die de basis vormt voor verandering. Als de mens zich herontdekt als onderdeel van één groot en prachtig ecosysteem, volgen de handelingen als vanzelf. Dan kan de natuurlijke balans mogelijk hersteld worden. Daar zijn we slim en rationeel genoeg voor!

Rembrandt Rowaan,

Bestuurslid Educatie 

Young Friends of the Earth series: Scotland

JMA is onderdeel van Young Friends of the Earth The Europe en dat betekent een groot netwerk, vol met geweldige jonge mensen met een hart voor de zaak. Wij zien iedereen elk jaar weer tijdens het zomerkamp, de conferentie rondom COP en acties op Europees niveau. Wij zijn hartstikke blij met zoveel jonge activisten en hun acties dat we daarom in de komende tijd langs elke Young FoE groep gaan met een blog over hun land, de jongerenparticipatie rondom klimaat en wat zij van JMA en van het 25 jarige bestaan vinden.

We trappen de Europese serie af met Scotland.

My name is Zivile and I am a member, or official secretary, of Glasgow University Climate Action (GUCA) society, which is currently affiliated to Friends of the Earth Scotland (FoE Scotland) and thus on the European level is known as YFoE Scotland. Although we are a very newborn group of YFoEE network, GUCA as a society has been operating within the university boundaries for more than 5 years now. Although we are still heavily recognized as a student led society, from 2015, we opened our doors and minds to young people, who are not particularly involved in the university.

Živilė Mantrimaitė. Credits Colin Hattersley

In 2014 we started our first active campaign, calling on University of Glasgow to divest its current shares from fossil fuel industries. The campaign picked up pace and in the start of 2015 we already got the results - University of Glasgow became the first university in Europe to officially announce that they are moving away from dirty fossil fuel projects. This boosted up our confidence and numbers of members, as well as, gauged interest from other social justice groups to join us. Planning our next steps after the fossil free campaign, we decided that we want to go wider than the university boundaries and recognized the importance of joining the wider European network.

Since then, we focused on the UN climate talks in Paris - with some of us following it closely in Paris, and most of us tracking it from home. In the meantime our group has also started building capacity for our new campaign - Fossil Free Strathclyde, lobbying on Strathclyde Pension Fund (second biggest pension fund in UK) to divest its current holdings of £752 million pounds from Fossil Fuel industries. Fossil Free Strathclyde is considerably broad campaign, as it involves 12 different councils and over 200,000 people involved in it, thus we cooperate with many different groups and people to make it happen. The campaign is also run as part of the wider network of Fossil Free Scotland, which was created by FoE Scotland.  

Reclaim Power one action of FoE Scotland and Young FoE Scotland against air pollution

Apart from divestment campaigns that GUCA has been and is heavily focused on, we run short term campaigns. Example of such being our ‘Don’t Cross the Red Lines’ Campaign which in upcoming elections for the Scottish parliament is pushing different political parties to actually meet their climate targets. And although Scotland is doing quite well on the international level, we have been failing to meet our personal carbon reduction targets for 4 years now. As generally, Scotland, doesn’t have wide youth participation in climate justice struggles, this campaign allows us to interact with other universities mainly in Glasgow and Edinburgh, meet their students and spread climate activism beyond us.

Action of FossilFree University of Glasgow

When it comes to climate change and justice in Scotland, youth in-activism has been always stumping on our groups activities. Although GUCA is well established, we are struggling to find other youth climate activism grassroots organizations to collaborate with and expand our campaigns. Nonetheless, we are working a lot towards establishment of bigger and more centralized network, that would involve interested individuals, and would encourage them to take an action. The following YFoEE summer camp in 2016 in Scotland, will hopefully be first step to this. We are supported by FoE Scotland, who are helping to bring 20 Scottish participants, from different regions, together, and use this time to map our struggles and activities, as well as, to build a wider and more intersectional climate justice youth movement. This is bringing very exciting times ahead for our group.

For 25 years anniversary GUCA (YFoE Scotland) wishes for JMA are to not lose your determination, enthusiasm and ‘make this happen’ attitude that has been driving your group for so long. Even if you have many issues stopping you on the way when fighting for a better future for us all - keep your beliefs in climate justice strong! Hope JMA will be active for the next hundred years :)

On behalf of GUCA,

Zivile Mantrimaite    

Groene dictator

Het klimaatprobleem is immens en het is niet zomaar opgelost. Langzamerhand realiseert iedereen zich dat we steeds minder tijd hebben en steeds meer ingrijpende maatregelen moeten nemen om het klimaatprobleem het hoofd te bieden. Daarom hoor ik tegenwoordig steeds vaker de geluiden over een instituut met veel verantwoordelijkheid en de macht om die verantwoordelijkheid ook te kunnen nemen. In deze blog schetst ik een scenario met zo’n instituut, maar ook wat mijn keuze zou zijn.

Het is 2100. De wereld heeft de klimaatcrisis afgewend met minimale schade aan de samenleving en de natuur. Binnen de samenleving staat de economie niet meer centraal, maar de mens en de natuur. Overconsumptie is niet meer de norm, maar duurzaamheid en duurzame producten.

In de 22^ste eeuw regeert het International Climate Institute (ICI), een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties, de economie, de politiek en het beleid. Wijzigingen op internationaal niveau worden alleen toegestaan indien ze goedgekeurd zijn door het ICI. In de staten zijn nationale varianten van het ICI actief met dezelfde rol. Het ICI voert maatregelen in ten goede van het klimaat.

Het doel van het International Climate Institute en de nationale varianten is om de veiligheid van de mensheid te waarborgen tegen gevaarlijke klimaatverandering, het voorzien in de behoefte naar kennis over milieu en het verlenen van assistentie aan staten met milieuproblematiek. Indien staten niet coöpereren, dan kan het ICI, in samenwerking met het IMF en de Wereldbank, sancties opleggen. De sancties kunnen zowel politiek als economisch van aard zijn.

Er zijn kritische geluiden op het ICI en de werkwijze daarvan. Het kan negatieve effecten opleveren voor een staat op economisch gebied, een nationale democratie kan tijdelijk buitenspel worden gezet en staten kunnen geïsoleerd raken van andere staten, van de wereldeconomie of van de wereldpolitiek door immense druk van het ICI. Ondanks een groeiende burgerbeweging tegen het ICI, ondersteund een overgrote meerderheid van de staten het instituut. Het heeft de wereld en de mensheid immers gered van een klimaatcrisis.

Het klinkt als het ideale scenario. Het brengt natuurlijk een aantal ongemakken met zich mee, maar een wereld zonder gevaarlijke klimaatverandering met minimale schade aan de natuur en de mensheid klinkt als een acceptabele situatie.

Maar in de huidige politieke werkelijkheid is zo’n instituut nooit haalbaar. Indien het zelfs haalbaar zou zijn, dan kost het nog steeds jaren voordat het opgericht is, de rol ervan duidelijk is en of het duidelijk is of het effect zal hebben op de wereld. Er zijn genoeg experts die pleiten voor een instituut met zo’n rol, die de mogelijkheid heeft om zulke maatregelen te kunnen nemen. Het lijkt mij ideaal als een onafhankelijk instituut opgericht kan worden met als enige taak om de belangen van de mensheid en de aarde te waarborgen in de samenleving inzake milieu. Alleen pleit ik niet voor een instituut met zoveel macht.

Eén groot nadeel van zo’n scenario is trouwens dat iedereen zijn verantwoordelijkheid zal afschuiven op zo’n instituut. Iedereen neemt het ICI dan voor lief en zal niet zelf zijn eigen gedrag aanpassen. Bij elk ongemak zal de schuld snel en makkelijk doorgeschoven worden naar het ICI. Het wordt gezien als een tiranniek heersend instituut over de samenleving, iets dat de economie naar ‘de kloten’ brengt en een gemakkelijk doelwit is voor tegenstanders. Het heeft immers een naam en gezicht. De meeste staten zullen ook niet blij zijn met het ICI, maar hebben geen andere keuze want ze willen liever geen zware sancties krijgen. Dit ondermijnt de democratie en het vertrouwen onder de burgers in hun volksvertegenwoordigers en hun regering. Het wordt vaak omschreven als een groene dictator. Het is ook een top-down benadering, en die werkwijze heeft zich vaak bewezen als contra-productief.

Met zo'n internationaal groen instituut is trouwens wel een denkfout verbonden. Namelijk dat een kleine elitegroepje wel even de wereld gaat redden. Zoals de nieuwe directeur van Milieudefensie laatst zei: “Wij moeten af van het naïeve idee dat een internationale elite die bij elkaar kwam in Parijs ons gaan redden”.

Nu klinkt het ineens niet als een ideale optie. Maar wat wel? Voor mij is er maar één optie, namelijk een burgerbeweging. Een samenleving met een koolstofrijke economie veranderen naar een samenleving met een koolstofvrije economie brengt enorm veel ongemakken met zich mee. Het zal zorgen voor minder vleesconsumptie, minder producten en minder tot geen autogebruik. Ook kan het een negatief effect hebben op de economie voor de korte termijn, met o.a. werkloosheid als gevolg. Zulke ongemakken kunnen alleen ondervangen worden indien de gehele samenleving dat ook accepteert.

Een samenleving kan het alleen accepteren indien een overgrote meerderheid hiervoor strijdt via een burgerbeweging. Een burgerbeweging door de hele wereld, waarbij iedereen zegt dat de ongemakken van een transitie een betere optie zijn dan een gevaarlijke klimaatverandering en daardoor ook niet de politiek of het bedrijfsleven kwalijk neemt dat ze daardoor minder populaire keuzes moeten maken. Dat is een scenario, waarbij gevaarlijke klimaatverandering afgewend kan worden met behoud van zelfverantwoordelijkheid en van de democratie.  

Er zijn genoeg voorbeelden waarbij de kracht van een burgerbeweging bewezen werd.  In het verleden zijn het voorbeelden zoals de Amerikaanse burgerbeweging tegen raciale segregatie, de burgerbeweging voor het recht van stemmen voor de vrouwen of de burgerbewegingen over de hele wereld voor vakbonden en verbeterde arbeidsomstandigheden. Maar tegenwoordig zijn er ook genoeg voorbeelden, zoals in India, waarbij volledige dorpen burgerlijke ongehoorzaamheid vertonen tegen het bouwen van kolencentrales.  In Nederland ontstaat er ook een burgerbeweging in het Noorden tegen het oppompen van gas.

Met een burgerbeweging krijgen de burgers zelf een stem én de macht om een verandering teweeg te brengen in hun omgeving. Vrijwilligers van een burgerbeweging ontwikkelen een variatie aan talenten, via het organiseren van debatavonden, het spreken voor een publiek en het ontwikkelen van slogans. Mensen moeten een bijdrage kunnen leveren aan een transitie en niet het gevoel krijgen dat zij niet betrokken worden bij het proces. Te vaak kom ik mensen tegen die twijfelen aan hun invloed, dat wat zij doen geen verschil uitmaakt en dat de economische en politieke elite toch wel de touwtjes in handen houdt. Het tegengaan van zulke gedachtes en het empoweren van burgers is juist de kracht van een burgerbeweging.

Een burgerbeweging is mooi en, indien ze goed wordt opgezet, ook erg effectief, maar het kost enorm veel energie, tijd en inzet. De vraag blijft altijd of een burgerbeweging wel tegenstand kan bieden aan het economische systeem en de gevaarlijke klimaatverandering, maar vooral of we op tijd kunnen zijn. Het eerlijke antwoord is dat we het niet weten. We weten niet wanneer we het ‘tipping point’ van een burgerbeweging hebben benaderd waardoor het van een minderheid in een meerderheid zal veranderen.

We weten ook niet wanneer we de ‘tipping points’ van gevaarlijke klimaatverandering benaderen. Het is bekend dat we nog maar acht jaar hebben om binnen 1.5 graad aan temperatuurstijging te blijven. Voor 2 graden hebben we wat meer tijd, maar dat brengt meer gevaarlijke situaties met zich mee zoals het verdwijnen van een aantal eilandstaten door de stijging van de zeespiegel.

Een burgerbeweging is de enige optie omdat iedereen z'n verantwoordelijk moet nemen en z'n gedrag moet veranderen. Dit kan deels opgelegd worden door wetten vanuit de democratie over bijvoorbeeld meer groene energie, minder milieuvervuiling en meer efficiëntie bij productie, maar het komt uiteindelijk neer op het gedrag van de individuele persoon. Indien we ons gedrag niet op tijd gaan veranderen, dan zal de aarde wel zorgen dat we gaan veranderen. En dat willen we echt niet.  

Het is geen gemakkelijke opgave en JMA kiest hiermee zeker niet voor de korte termijn opties. JMA, als een grassroots organisatie, kiest voor de eerlijke en duurzame optie, namelijk een burgerbeweging. Alleen met een sterke burgerbeweging kan een transitie echt gerealiseerd worden en standhouden. Wij hebben immers geen keuze.

Ik sluit af met een geweldige quote van de documentaire Disruption over de kracht van een burgerbeweging: “There is no replacement for human bodies, standing as one, voices raised as one, making a political demand”.

Lawrence Cheuk

Warme Truiendag

                                                       

5 februari was het Warme Truiendag, een initiatief van het Klimaatverbond en Greenchoice. Heb jij ook een warme trui aan gedaan en de verwarming lager gezet om energie te besparen? Of deed jouw werk mee? Of misschien was je vrijdagmiddag rond de lunch op de Uithof in Utrecht en heb je mij zien staan bij een twee meter hoge mega warme trui, groen met witte letters: Jongeren Milieu Actief.

Om aandacht te vragen voor Warme Truiendag hebben wij met team Go Green Energy, Koelestudenten en de Green Office van de Universiteit van Utrecht een foto actie gehouden met onze mega warme trui.

                                                JMA samen met Green Office Utrecht

Ondanks de frisse temperatuur en het feit dat sommige faculteiten een lesvrije week hadden kregen we veel bekijks. Sommige voorbijgangers riepen meteen “dat zal wel voor Warme Truiendag zijn”, anderen hadden er nog nooit van gehoord. Een paar internationale studenten vonden het hier sowieso veel te koud. Veel studenten hadden zelf erg mooie truien aan of hadden aan een t-shirtje genoeg.

                                                                De winnende foto!

We hebben veel leuke gesprekjes gehad, grappige foto’s gemaakt, zelf bevroren vingers gekregen en vooral veel genoten van alle positieve reacties. Zelf hou ik de verwarming natuurlijk laag, maar ik kijk nu al uit naar Warme Truiendag volgend jaar en welke maffe actie we dan weer verzinnen.

Anna

Teamlid Go Green Energy

PS. Wij zoeken altijd meer jongeren om ons team te komen versterken. Heb je interesse? Neem contact op met Emma (emma@jma.org).