dinsdag 15 december 2015

De COP21: Mijn opvatting over het klimaatakkoord

Dit weekend bezocht ik de COP21 in Parijs. Ik was deel van een demonstratie waaraan duizenden mensen van over de hele wereld meededen. Soms lijkt het alsof niemand zich echt interesseert in de opwarming van de aarde, maar wat ik dit weekend heb gezien is fantastisch! Er zijn ontzettend veel mensen die het klimaatprobleem wél op nummer 1 hebben staan, en ook bereid zijn om tot actie over te gaan. Volgens sommigen moet ik nog blijer worden van het Klimaatakkoord dat vannacht afgesloten werd, en ondertekend is door maar liefst alle deelnemende landen (dat betekent: praktisch alle landen ter wereld). Ik heb echter gemengde gevoelens bij dit akkoord, en daarover gaat deze blog.

Het is natuurlijk een prachtig gegeven dat bijna tweehonderd landen nu een akkoord hebben afgesloten, en dat landen als Noorwegen en Duitsland (vrij duurzaam), en Saoudi-Arabië en India (eerder dwarsliggers op de top)  het eens kunnen worden. Het is ook geweldig dat alle landen unaniem hebben uitgesproken dat 1,5 graden opwarming van de aarde de max. moet zijn, en dat dit akkoord legaal bindend is. Ook is het heel fijn dat er vanaf 2020 een fonds in het leven wordt geroepen, waarin rijke landen 100 miljard dollar gaan storten om armere landen te helpen bij het maken van de transitie naar een duurzame economie. Dit bedrag wordt jaarlijks overgemaakt, en ook jaarlijks aangepast (het idee is: opgehoogd), na evaluatie. Al deze feiten maakten politici op de top emotioneel en optimistisch, en doen ze spreken van een ‘historisch akkoord’.

We moeten echter voorzichtig zijn met zulke uitspraken. Want wat is het legaal bindend maken van een akkoord waard als alleen een ambitie bindend wordt gemaakt?  Er wordt gestreefd naar max. 1,5 graad opwarming, maar het wordt niet afgedwongen. Bijna ieder land heeft voor de top een eigen nationaal plan (INDC) opgesteld voor emissiereductie, en als ieder land zich daaraan houdt komen we als nog uit op een opwarming van de aarde van ongeveer 3 graden celsius, ver boven de 2 graden waarvan door wetenschappers wordt aangegeven dat het rampzalige gevolgen zal hebben. Ook is het een probleem dat rijke landen geen compensatie aanbieden voor schade die de klimaatverandering aanbrengt in arme landen. Dit raakt aan het idee van climate justice. 

Ik zie climate justice – kort uitgelegd – als het volgende: Westerse landen hebben sinds de Industriële Revolutie miljarden tonnen aan CO2 de lucht in gepompt, met klimaatverandering als resultaat. Deze veranderingen zorgen voor heftige problemen zoals verwoestijning, steeds heftigere orkanen, en zware overstromingen. Deze problemen treffen vooral de armste landen. Wij hier in Nederland kunnen ons nog wel weren tegen een ophogend waterpijl; in Bangladesh echter, zijn de financiële en technische middelen vaak niet voorhanden. Dit betekent dus dat mensen in arme landen, die zelf niet verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde, de ergste klappen te verduren krijgen. Een rechtvaardig systeem zou middelen van de rijke en vervuilende landen ter beschikking moeten stellen voor compensatie van armere landen, en dat gebeurd na dit akkoord dus niet.

Begrijp me goed, ik ben erg blij dat er nu eindelijk een akkoord is waarin werkelijk een grote ambitie uit wordt gesproken door alle landen. Ik vind het ook bijzonder hoopvol dat landen zich ervoor uitspreken om van 2050 tot 2100 actief te werken aan het compleet klimaatneutraal maken van onze energieopwekking. Dat zou, in het meest ideale scenario, kunnen betekenen dat alle fossiele brandstoffen in de grond blijven zitten, en dat we de zon, de wind en het water gaan inzetten als onze energieleveranciers. (In een minder ideaal scenario wordt CO2 afgevangen en in silo’s of onder de grond opgeslagen, een riskante technologie).

Maar is dit genoeg? Gaan landen zich aan hun eigen plannen houden? Dat is vraag nummer één. En gaan ze – in lijn met het akkoord – nóg meer doen dan dat, om ook echt onder de 2 graden opwarming te blijven? Er is totaal geen strafmechanisme dat landen aan hun beloftes en ambities kan gaan houden. Misschien nog wel belangrijker: gaan investeerders en bedrijven door dit akkoord inzien dat het noodzakelijk is om over te schakelen op duurzame businessmodellen?

Bij de JMA zet ik me in voor een duurzame planeet, zeker ook na dit klimaatakkoord. Zoals je hierboven kunt lezen: er valt nog heel veel te doen! Onze organisatie organiseert duurzaamheid acties en biedt inhoudelijk materiaal aan voor jongeren, met het doel om bewustzijn te creëren over de klimaatproblematiek. Hoe meer jonge mensen zich bewust worden van de problemen, hoe sneller en effectiever er ook echt actie ondernomen kan worden. Jullie kunnen zelf ook actief worden voor JMA, bijvoorbeeld door je aan te sluiten bij één van onze teams. Hier leer je heel veel over uiteenlopende duurzaamheidsthema's, en word je zelf actief in het verspreiden van informatie, op een erg positieve manier! Help dus mee! Alleen samen kan het anders.

Rembrandt Rowaan,
Bestuurslid Educatie

Geen opmerkingen:

Een reactie posten