Gemiddeld eet een Nederlander jaarlijks 85.5 kilo vlees

Vlees is altijd een moeilijk onderwerp om aan te snijden. Niet omdat de wetenschap niet weet wat de effecten zijn van vlees op klimaatverandering, maar omdat mensen het gevoel hebben dat we iets van hen proberen af te pakken. Vlees wordt door veel mensen gezien als een verworven recht en de basis van hun eetpatroon. Het vragen om vlees te schrappen van hun eetpatroon door de milieuactivisten wordt dan vaak als een onredelijke eis gezien.

Vlees wordt nog altijd gezien als primaire eetbehoefte, tenminste door de overheid, het voedingscentrum en diverse (belangen)organisaties. Vlees staat nog steeds in de schijf van Vijf met als resultaat dat ieder Nederlander nog jaarlijks 85.5 kilo vlees verorbert. Vlees geniet ook nog van het 6% btw tarief terwijl al jaren allerlei maatschappelijke organisaties opperen voor een verhoging naar 19% vanwege de negatieve effecten op het klimaat en de mens zelf.

Ondanks de vele wetenschappelijke studies die de negatieve effecten van vlees op het klimaat onderschrijven, denkt jammer genoeg maar 12% van de Nederlandse bevolking dat vlees een negatief effect heeft op het klimaat. Daarom wordt vleestaks door tegenstanders gezien als linkse propaganda, ‘burger-pesterij’ en een slinkse wijze om inkomsten te genereren voor de overheid. Het plaatsen van vlees in een hoger BTW tarief, namelijk van 6% naar 19%, brengt maar 700 miljoen euro op, dat staat gelijk aan 1% van het zorgbudget. Dat zet geen zoden aan de dijk en is juist een hele kleine inkomstenbron voor de overheid. 

Sommige voorstanders van het verminderen van vleesconsumptie framen vleestaks als dé oplossing om vleesconsumptie te verminderen. Het Planbureau voor Leefomgeving kwam tot de conclusie dat de vleestaks tussen 2% tot 5% aan vermindering van vleesconsumptie zou leiden. Omdat het weinig geld oplevert én niet leidt tot significante daling van vleesconsumptie blijft de overheid en vele organisaties fel tegen de vleestaks. Spijtig genoeg heerst bij hen nog de illusie dat consumenten het zelf kunnen bepalen omdat zij de macht hebben. Consumenten zijn gewoon mensen die producten kopen omdat ze het willen en omdat het goedkoop en beschikbaar zijn. Zo ook met vlees.

Het wordt tijd voor een breed scala aan maatregelen om vleesconsumptie te verminderen. De vervuiler moet betalen, zoals bij auto’s, sigaretten en alcoholische dranken, maar het moet aangevuld worden met extra maatregelen zoals bijvoorbeeld het verwijderen van vlees uit de schijf van Vijf, een tijdelijk nul btw tarief instellen voor vleesvervangers en groentes, het verhogen van het BTW tarief op vlees etc. Mensen moeten intensief geïnformeerd worden over de schadelijke gevolgen van vlees op mens en milieu. Je kan hiervoor de inkomsten van de vleestaks gebruiken. Koken met vleesvervangers moet een standaard onderdeel worden van de kooklessen van scholieren. Daarnaast moeten we vlees eindelijk niet meer gaan zien als primaire behoefte maar als één van de vele ingrediënten.

De vleestaks alleen zal niet leiden tot een sterke vermindering van de vleesconsumptie. Het constant hameren op de vleestaks als enige oplossing voor de te hoge vleesconsumptie leidt echter wel tot de illusie dat het doel van de milieubeweging het pesten van de gewone burger is. Juist door de frame van het bordje avondeten met vlees te veranderen, wordt de vleestaks als een verantwoorde verandering gezien.

Indien we mensen blijven informeren over de schadelijke gevolgen, hen meenemen in de verandering en ook handvaten bieden, kunnen we verandering teweeg brengen. Dan is het hebben van een lange adem wel een vereist. Indien ieder Europeaan de helft minder vlees eet, dan reduceren we de uitstootgassen met zo'n 40%, terwijl we ook 23% aan land besparen. Dan zou Europa ook een exporteur van graan kunnen worden en verminderen we de soja-import met 75%. 

We kunnen een verandering teweeg brengen met de juiste houding en oplossingen. De transitie zal niet gemakkelijk zijn, maar niemand heeft dit ooit gezegd. Maar veranderingen zijn mogelijk. Roken was vroeger ook normaal, net als het schenken van bier aan kinderen in plaats van water.